тал
111тал түс — Күн тас төбеге көтерілген кез. Күннің қатты ысыған кезі, тынығатын шақ, сағат бірдің шамасы …
112талқан — зат. Қуырылған бидай, тары т.б. келіге түйгенде немесе диірменге тартқанда жасалатын майда ұнтақ …
113талқы — зат. Теріні керіп созып, уқалап жұмсартатын құрал …
114талғақ — (Қост., Жанг.; Қар.; Жезқ.) жерік. Т а л ғ а қ болып жүрген кезім еді. Т а лғ а қ асым тайпырмай қойды (Жезқ.). Күләш қасқырдың етіне т а л ғ а қ бопты (Қост., Жанг.). – Т а л ғ а қ емессің бе? – деді Танагөз жұлып алғандай ол қалай болушы еді? – …
115талқы — 1 (Монғ.) нан. Чикі т а л қ ы екен (Монғ.). [Монғолша талх нан; нан пісіру талх барих, талх хийх (Қаз. монғ. сөз., 226)] 2 (Шымк., Сайр.) топырақтың құнарлығы. Енді бар ғой сіз осы жердің т а лқ ы н келесі жылы да бір санаңыз (“Қ. ту”, 7.07.1962) …
116талқы сөз — (Түрікм.: Красн., Небид., Ашх., Таш., Тедж.) жарыс сөзі. Баяндама хақында т а л қ ы с ө з г е шығып кім сөйледі (Түрікм., Тедж.). Т а л қ ы с ө з г е шығып сөйлесушілер көбі райком комсомолдың қаулысын айтып тоқтады (“Қарабұғаз.”, 15.08. 1937) …
117талқы шәй — (Түрікм.: Красн., Ашх., Тедж.; Гур.; Орал) нансыз, қантсыз ішілетін құр шай. Алакөзовтікі т а л қ ы ш ә й да бере қоймас (Түрікм., Красн.). Біраздан бері магазинде секер болмай т а л қ ы ш ә й ішіп келеміз (Гур., Маңғ.) …
118тал-бұта — зат. Ағаш та, бұта да – бәрі. Тым болмаса, шағыл ішіне атты тұсап, т а л б ұ т а н ы паналаймыз ғой, деген (Қ.Тоқмырзин, Керзаман, 3, 32). Шағылшағылдың іші т а л б ұ т а. Оның айналасы түрлі от, күртік қары жауған күйі қопсып жатады (Бұл да) …
119талға — ет. жерг. Жерік болу. Дәу де болса шешелері аяқ қаптың түбінде қыстан қалған қақпыш боршаға т а л ғ а ғ а н шығар (Ә.Кекілбаев, Үркер, 17). Мен бұл баламның тұсында аюдың етіне т а л ғ а п ем (Бұл да, 108) …
120талғақ — зат. жерг. Жерік. Мына пәлеңнің қайыс қажауы жаман. Т а л ғ а қ шығар (Ә.Кекілбаев, Үркер, 505). Ақбілектің жата беретіні, жұмыртқа іздегені, т а л ғ а ғ ы – аумаған бала біткен әйелдің белгісі (Ж.Аймауытов, Шығ., 273) …
